Taşımadaki mallar için sigorta nedir?
Nakliye sırasında malların sigortası, çeşitli taşıma türlerinde (deniz, nehir, demiryolu, kamyon, boru, hava kargo, posta) çeşitli tehlikelere ve olumsuz olaylara maruz kalan malları güvence altına alır.
Uluslararası ticarette, mallar, CRM Konvansiyonu uyarınca mallara verilen zararı telafi edemeyen veya kısmen yapan,üçüncü şahıslara (nakliye şirketleri, nakliyeciler, antrepolar) emanet edilmiştir. Bu nedenle, Incoterms’e göre sözleşmeli pariteye bağlı olarak, taşımacılıkta kendi mallarının sigortası (KARGO), mal sahibinin taşımacılıktaki çıkarlarının tek olası korumasıdır.
Bu iddia yıllarca süren sigorta ve içtihat hukuku tercübe ile desteklenmektedir.
KARGO taşımacılığının temeli, kararlaştırılan satın alma paritesine dayanarak satıcı riskini satıcıdan alıcıya transfer noktasını ve anını sınırlayarak teslimat paritesini (Incoterms) belirler.
Sigorta konusu ne olabilir?
Sigorta konusu, uluslararası ve yerel taşımacılıkta mal taşımacılığının yanı sıra taşımacılık risklerine maruz kalan bazı çıkarlardır. Uluslararası taşımacılıkta mallar ithalat, ihracat ve yeniden ihracatta güvence altına alınırken, yurtiçi taşımacılıkta malların sigortası sadece yurtiçi seyahat belgesiyle taşınan ve başlangıç ve bitiş varış noktaları Sırbistan Cumhuriyeti sınırları içerisinde olan malları kapsar.
Kargo sigortası, seyahatin önceden belirlenen süresinden ziyade, seyahatin tamamı boyunca yapılır,önceden planlanan yolculuk için değildır. Sigorta sözleşmesi, genellikle düzenli tesadüfi depolamayı içeren “depodan depoya kadar” veya “yüklemeden boşaltmaya” kadar sürer.
Taşınan mallar hangi risklerden korunuyor?
Sigortalı gereksinimlerine bağlı olarak, nakliye sırasında mallar aşağıdaki risklere karşı sigortalanabilir:
- Temel riskler: trafik kazası, doğal afet, yangın, patlama, yükleme sırasındaki hasar, kargoların bir kısmı veya tamamı çalım(hırızsızlık olması)
- tüm ulaşım riskleri (Tüm Risklere Karşı – AAR): temel riskler + manipülasyon riskleri (kırılma, ambalajın yırtılması,çukurlaşma, dökülme, nesnelerin çizilmesi ve deformasyonu, koku, diğer ürünlerle temas, gevşek ve dökme ürünlerin israfı, dökülme, paslanma, oksidasyon ), + üçüncü tarafça hırsızlık + kötü niyetli ve yasa dışı eylemler
- malların özel yapısı ile ilgili özel riskler (sızıntı, kırılma bozulma, saçılma, ölüm)
- savaş ve siyasi riskler
Taşımacılıkta mal sigortasını sonuçlandırmanın iki yolu vardır.
Nakliye sigortası, bireysel veya genel sigorta sözleşmesi temelinde sonuçlandırılabilir.
- Bireysel bir sözleşmeyi imzalarken, tek bir belirli seyahat için sigortası poliçesi düzenlenir ve sigorta primi kararlaştırılan teminat ve transit mallara eşlik eden risk unsurlarının değerlendirilmesine bağlıdır. Bu durumda poliçe mallar iligili, güzergah, ulaşım araçları, ulaşım süresi hakkında gerekli bilgileri içerir.
- Sigorta yapıldığı zaman, genel bir sigorta sözleşmesi kapsamında, yani açık teminat sözleşmesi kapsamında sözleşmeli olduğu zaman, genel poliçeler belirsiz bir süre için düzenlenir (ve taraflardan biri iptal edilene kadar geçerlidir).
Genel poliçe ile, otomatiklikle gönderilen ve sözleşmede sadece kaba hatlarda tanımlanmış çok sayıda gönderi sağlarken, sigorta primi rapor edilen malların cirosuna bağlı olarak sabit zaman aralıklarında (genellikle aylık) hesaplanır.